Men vi sinh và men tiêu hoá: Khái niệm, đối tượng sử dụng, lưu ý
Hiện nay, trong việc điều trị các hội chứng liên quan đến hệ tiêu hóa, bác sĩ thường kê đơn bổ sung men vi sinh hoặc men tiêu hóa, thậm chí có thể cả hai loại. Vậy thực sự men vi sinh và men tiêu hóa có giống nhau hay không và vai trò cụ thể của chúng đối với hệ tiêu hóa là gì? Hãy cùng Hetyma phân biệt men vi sinh và men tiêu hóa ngay sau đây.
Tìm hiểu về men vi sinh
Men vi sinh là gì?
Men vi sinh là sản phẩm chứa các vi sinh vật có lợi (lợi khuẩn). Khi được đưa vào hệ tiêu hóa, men vi sinh sẽ cải thiện sự cân bằng của hệ vi sinh vật trong ruột và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của người sử dụng. Men vi sinh còn được gọi là probiotic.
Trong cơ thể luôn có sự hiện diện của nhiều loại vi khuẩn, bao gồm cả vi khuẩn gây bệnh và vi khuẩn có lợi. Những lợi khuẩn này hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn, tạo ra một hệ sinh thái cân bằng trong ruột và bảo vệ đại tràng. Chúng giúp lên men thực phẩm, sản xuất acid lactic, làm acid hóa môi trường đường ruột, ngăn chặn sự phát triển quá mức của các vi khuẩn có hại, giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, khắc phục tình trạng loạn khuẩn ruột, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ miễn dịch đường ruột.
Men vi sinh được chỉ định cho bệnh gì?
Men vi sinh thường được khuyến nghị sử dụng khi hệ vi khuẩn trong đường ruột bị rối loạn, dẫn đến mất cân bằng trong hệ vi sinh. Khi gặp phải tình trạng này, bệnh nhân có thể trải qua các triệu chứng như đi ngoài phân sống, tiêu chảy, đầy bụng, khó tiêu,… Ngoài ra, khả năng hấp thụ thức ăn cũng giảm sút, khiến người bệnh thường xuyên cảm thấy chán ăn.
Tình trạng này thường xảy ra ở những người bị nhiễm khuẩn đường ruột hoặc sử dụng kháng sinh kéo dài. Kháng sinh có thể gây ra tác dụng phụ là tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi lẫn vi khuẩn có hại, làm cho hệ vi sinh đường ruột không còn cân bằng.
Vì vậy, đối với những triệu chứng nêu trên hoặc trong trường hợp sử dụng kháng sinh lâu dài, bác sĩ thường chỉ định men vi sinh để giảm thiểu tối đa các vấn đề về tiêu hóa, mang lại hiệu quả như:
- Ngăn ngừa táo bón và tiêu chảy.
- Hạn chế sự phát triển của vi sinh vật có hại.
- Cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết.
- Tăng cường sức đề kháng cho đường ruột.
Hầu hết các sản phẩm men vi sinh hiện nay đều thuộc nhóm thực phẩm chức năng như: Antibio, bioacimin, probio, lactomin. Tuy nhiên, cũng có những loại có hàm lượng lợi khuẩn cao mà người dùng không nên tự ý sử dụng, mà cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ và nhà sản xuất.
Lưu ý khi dùng men vi sinh
- Không sử dụng men vi sinh trong các trường hợp như phẫu thuật ruột…
- Nên uống men vi sinh sau khi dùng kháng sinh khoảng 2 tiếng, để tránh tình trạng vi khuẩn có lợi bị tiêu diệt bởi kháng sinh nếu dùng gần nhau.
- Không nên hòa men vi sinh vào nước sôi.
- Sau khi pha xong, cần uống ngay, không để quá lâu vì vi sinh vật có thể chết và sẽ không còn tác dụng.
Một số sản phẩm thực phẩm chức năng/dược phẩm chứa men vi sinh có lợi cho hệ tiêu hóa: men vi sinh BioGaia, cốm Probiotics Lactomin Plus Novarex, cốm dạ dày Stomac,…
Tìm hiểu về men tiêu hóa
Men tiêu hóa là gì?
Men vi sinh là một nhóm vi khuẩn có lợi, trong khi men tiêu hóa (hay còn gọi là enzyme tiêu hóa) là các enzyme được sản xuất bởi các tuyến trong cơ thể, giúp phân hủy và hấp thụ thức ăn (cắt nhỏ thức ăn thành những phần tử nhỏ để dễ dàng hấp thu vào máu).
Chẳng hạn, enzyme alpha-amylase được tiết ra để phân giải tinh bột đã nấu chín thành đường maltose, dạ dày tiết ra acid hydrochloric (HCl) cùng với các enzyme như pepsin và lipase (trong đó, pepsin có khả năng tiêu hóa từ 10 – 20% protein trong thức ăn, còn lipase có tác dụng yếu hơn, chủ yếu tiêu hóa chất béo đã được nhũ tương hóa như mỡ trong sữa và trứng).
Men tiêu hóa được bài tiết từ tuyến tụy bao gồm đầy đủ các enzyme cần thiết cho việc tiêu hóa carbohydrate, protein và chất béo. Enzyme tiêu hóa tinh bột của tụy cũng là alpha-amylase nhưng có cấu trúc tương tự mà hiệu quả mạnh mẽ hơn nhiều lần, có khả năng tiêu hóa cả tinh bột đã chín và tinh bột sống. Các enzyme tiêu hóa protein của tụy bao gồm trypsin, chymotrypsin,… Các enzyme lipase của tụy hỗ trợ trong việc tiêu hóa chất béo (sau khi chất béo được nhũ tương hóa nhờ muối mật).
Men tiêu hóa được chỉ định khi nào?
Những người gặp phải tình trạng đầy bụng, khó tiêu, hoặc tiêu chảy do sử dụng thuốc kháng sinh kéo dài, uống rượu bia, căng thẳng, hay ngộ độc thực phẩm thường được khuyên dùng men tiêu hóa. Đặc biệt, những ai vừa khỏi bệnh, có sức khỏe và hệ tiêu hóa yếu cũng cần bổ sung men tiêu hóa để hỗ trợ cho đường ruột hoạt động hiệu quả hơn, giúp cơ thể hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn và nhanh chóng phục hồi.
Tuy nhiên, không nên lạm dụng men tiêu hóa trong thời gian dài vì điều này có thể gây ra tác dụng ngược. Việc cung cấp quá nhiều men từ bên ngoài sẽ làm giảm sự tiết men tiêu hóa tự nhiên từ các tuyến trong cơ thể. Hơn nữa, nếu đang điều trị bằng thuốc cho viêm loét dạ dày, tá tràng thì không nên sử dụng men tiêu hóa vì nó có thể làm giảm hiệu quả của thuốc.
Vậy men vi sinh và men tiêu hóa có gì khác nhau? Men vi sinh cung cấp lợi khuẩn và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn có lợi phát triển tốt hơn. Trong khi đó, men tiêu hóa cung cấp các enzyme giúp cho quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra hiệu quả hơn.
Lưu ý gì khi sử dụng men tiêu hóa?
Việc lạm dụng và sử dụng kéo dài men tiêu hóa có thể gây ra tác dụng ngược, bởi vì lượng men tiêu hóa bổ sung từ bên ngoài quá lớn sẽ làm ức chế các tuyến sản xuất bên trong cơ thể, dẫn đến việc giảm tiết men tiêu hóa tự nhiên.
Trên thị trường hiện nay có nhiều loại men tiêu hóa như pepsin, trypsin, pancreatin… và cả alpha amylase cùng papain. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng khi sử dụng men tiêu hóa, không nên kết hợp với thuốc kháng acid (thuốc điều trị viêm – loét dạ dày, thực quản, tá tràng nói chung) vì điều này sẽ làm mất hiệu lực của men.
Men vi sinh và men tiêu hóa có dùng chung được không?
Trên thực tế, men vi sinh và men tiêu hóa có vai trò hỗ trợ quan trọng trong việc điều trị các vấn đề về tiêu hóa. Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng cả hai loại men này đồng thời nếu bệnh nhân thiếu hụt cả hai. Việc sử dụng sai cách hoặc lạm dụng bất kỳ loại men nào cũng có thể gây ra những rủi ro cho sức khỏe. Do đó, tốt nhất là bệnh nhân chỉ nên sử dụng khi thật sự cần thiết hoặc theo chỉ dẫn của nhân viên y tế.
Việc hiểu rõ và có thể phân biệt men vi sinh và men tiêu hóa sẽ giúp bạn có thể lựa chọn được những sản phẩm phù hợp với mục đích sử dụng của mình. Nếu bạn thấy bài viết này của Hetyma thú vị và hữu ích, hãy chia sẻ ngay với những người thân yêu của mình nhé!